English
1. Bệnh dại là gì?
Bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do virus dại (Rabies virus) gây ra, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương của động vật có vú, bao gồm cả con người. Khi virus dại xâm nhập vào cơ thể qua vết cắn, vết cào hoặc tiếp xúc trực tiếp với nước bọt của động vật nhiễm bệnh, nó sẽ tấn công hệ thần kinh và dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
2. Nguyên nhân gây bệnh dại
Virus dại thuộc họ Rhabdoviridae, lây truyền chủ yếu qua:
- Vết cắn, vết cào của động vật bị dại, phổ biến nhất là chó, mèo, dơi.
- Tiếp xúc trực tiếp với nước bọt của động vật nhiễm bệnh, qua các vết thương hở hoặc niêm mạc mắt, mũi, miệng.
- Cấy ghép nội tạng từ người bị nhiễm bệnh dại (rất hiếm gặp).
3. Triệu chứng của bệnh dại
Bệnh dại ở người có thời gian ủ bệnh từ 1-3 tháng, đôi khi có thể kéo dài đến một năm. Bệnh thường trải qua ba giai đoạn:
a. Giai đoạn ủ bệnh
- Không có triệu chứng rõ ràng.
- Kéo dài trung bình từ 1 đến 3 tháng, nhưng có thể ngắn hơn nếu vết cắn ở gần hệ thần kinh trung ương.
b. Giai đoạn khởi phát
- Sốt nhẹ, đau đầu, mệt mỏi.
- Đau, ngứa, tê rần hoặc cảm giác lạ tại vị trí bị cắn.
- Lo lắng, bồn chồn, mất ngủ.
c. Giai đoạn toàn phát
Bệnh dại có hai thể lâm sàng chính:
- Thể hung dữ: Người bệnh có biểu hiện hoảng loạn, kích động, sợ nước (chứng hydrophobia), sợ gió (chứng aerophobia), co giật, tăng tiết nước bọt, sau đó liệt dần và tử vong do suy hô hấp.
- Thể liệt: Ít gặp hơn, với triệu chứng yếu cơ, liệt từ từ, sau đó hôn mê và tử vong.
4. Cách phòng ngừa bệnh dại
a. Tiêm phòng vắc xin phòng dại
- Cho vật nuôi: Định kỳ tiêm phòng vắc xin dại cho chó, mèo hàng năm.
- Cho người: Những người có nguy cơ cao như bác sĩ thú y, người làm việc trong môi trường tiếp xúc với động vật nên tiêm vắc xin phòng dại dự phòng.
b. Sơ cứu khi bị động vật cắn
- Rửa sạch vết thương ngay lập tức bằng xà phòng và nước sạch trong ít nhất 15 phút.
- Sát trùng bằng cồn 70% hoặc dung dịch iodine.
- Đến cơ sở y tế ngay để được tư vấn và tiêm vắc xin phòng dại nếu cần.
c. Kiểm soát động vật hoang dã
- Hạn chế tiếp xúc với chó mèo lạ và động vật hoang dã.
- Báo cáo động vật có biểu hiện nghi dại với cơ quan thú y.
5. Điều trị bệnh dại
Hiện tại, bệnh dại không có thuốc điều trị đặc hiệu. Khi đã xuất hiện triệu chứng, tỷ lệ tử vong gần như 100%. Do đó, tiêm phòng vắc xin ngay sau khi bị cắn là cách duy nhất để ngăn chặn virus phát triển.
6. Kết luận
Bệnh dại là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được bằng tiêm vắc xin và thực hiện các biện pháp phòng ngừa phù hợp. Việc nâng cao nhận thức về bệnh dại là điều quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.